بهترین جنس طناب پلاستیکی ماهیگیری چیست؟

در این مقاله به این موضوع می پردازیم که طناب ساخته شده از چه موادی، برای مصارف دریایی و طناب های تور ماهیگیری مناسب تر هستند. در واقع به شرح این موضوع می پپردازیم که جنس طناب چه اثری بر روی ویژگی های طناب می گذارد و چرا طناب از جنس های مختلف ساختخ می شود.

مواد اولیه ساخت طناب چیست و چه خاصیتی در طناب ایجاد می کند

در مجموع چهار گروه از پلیمرها بیشتر توسعه یافته اند. مهمترین الیاف پلیمری/سنتتیک مورد استفاده در ادوات ماهیگیری پلی آمید (PA)، پلی استر (PES)، پلی اتیلن (PE) و پلی پروپیلن (PP) است. سایر الیاف مصنوعی کمتر مورد استفاده قرار می گیرند. مانند الیاف آرامید، پلی اتیلن با وزن مولکولی بسیار بالا (UHMWPE) و کولار در دسته بعدی این گروه هستند.

پلی آمید (PA)

پلی آمید، یک پلیمر مصنوعی، که عموماً به نام نایلون شناخته می شود، که در سال 1935 اختراع شد به خانواده ای از پلیمرها به نام پلی آمیدهای خطی اشاره دارد. نایلون از واحدهای تکراری آمید با پیوندهای پپتیدی بین آنها تشکیل شده است. بسته به مواد اولیه و روش ساخت دو نوع نایلون یعنی PA 6 و PA 66 برای کاربردهای الیاف در دسترس هستند. که PA 6 به طور گسترده برای الیاف استفاده می شود از کاپرولاکتام ساخته شده است در حالی که PA66 از اسید آدیپیک و هگزامتیلن دی آمین ساخته شده است. هر چند در شیلات، تفاوتی بین PA 66 و PA 6 وجود ندارد، در ایران به علت قیمت پایین تر، برای اهداف ماهیگیری از PA 6 استفاده می شود. نرمی، سبکی، بازیابی الاستیک، قابلیت کشش و مقاومت در برابر سایش و دما بالای ذوب از خواص برتر نایلون ها هستند. اما جذب رطوبت بالا همراه با ناپایداری ابعادی و نیاز به مواد افزودنی برای ثبات در بربر UV از معایب آن است. در هنگام خیس شدن، نایلون تا 30 درصد استحکام کششی و 50 درصد مدول کشش را از دست می دهد. اما همچنان برای ساخت تور های گوشگیر با کشسانی مناسب، بهترین گزینه می باشند.

پلی آمید پرکاربردترین الیاف برای ساخت طناب های با کیفیت از مواد مصنوعی است. پلی آمید را می توان با گرم کردن شکل دائمی مطلوب را طی عملیات تثبیت حرارتی ایجاد کرد.

به دلیل جذب انرژی مورد نیاز ، طناب های دینامیکی کاملاً از پلی آمید ساخته می شوند. از الیاف پلی آمید نیز به طور گسترده ای برای ساخت طناب های ساکن نیز استفاده می شود ولی نوع آن باید از انواع مواد با کشش کمتر انتخاب شود. نقطه ضعف پلی آمید این است که مقدار نسبتاً زیادی آب را جذب می کند ، که در صورت خیس شدن باعث shrinkage آن می شود. بنابراین طناب هایی که از پلی آمید ساخته می شوند برای محیط های مرطوب مانند دریا مناسب نیستند. زیرا در اثر خیش شدن، استحکام آنها نیز کاهش می یابد. بنابراین بیشتر مصرف آن، در طناب های کوهنوردی یا طناب هایی که مقاوم در برابر سقوط هستند، مناسب می باشند.

پلی استر یا دیلون

پلی استر (PES): الیاف اصلی PES از پلیمریزاسیون اسید ترپتالیک و اتیلن الکل ساخته می شوند. اولین بار توسط وینفیلد و دیکسون از بریتانیای کبیر در سالهای 1940-1941 سنتز شد و الیاف را “Terylene” نامیدند.

طناب های ساکن ساخته شده از الیاف پلی استر در درجه اول برای مشاغلی استفاده می شود که احتمال تماس آنها با اسیدها یا مواد شیمیایی خورنده وجود دارد و برخلاف پلی آمید ، مقاومت آن در برابر اسیدها بسیار بیشتر است. در واقع به طور خاص، طناب پلی استر در برابر اسیدها و قلیاها در دمای اتاق مقاوم است. با بالا رفتن دمای اطراف طناب، مقاومت کاهش می یابد. پلی استر همچنین در برابر فرآورده های نفتی، حلال ها و سفید کننده ها به شدت مقاوم است. با این حال، از خیساندن طناب در ساحل قوی برای مدت طولانی خودداری کنید، زیرا در نهایت باعث ضعیف شدن مواد می شود. ( به مقاله نگهداری لینک مقاله رجوع شود)

پلی استر، عملاً هیچ آبی را جذب نمی کند. .این خاصیت پلی استر سبب می شود که بر خلاف نایلون، استحکام خود را هنگامی که خیس است حفظ کند. نسبت به نایلون و پلی اتیلن، راحت تر در آب غرق شده و در نتیجه برای طناب های خط پایین یا غرق کننده تور های ماهیگیری که وزنه با آن متصل است و یا طناب های سربدار ( طناب با مغزی سرب) بهترین انتخاب هستند. تور های ماهیگیری پرساینر ساخته شده از پلی استر، سرعت فرورفتگی را تا 40 درصد افزایش می‌دهند و باعث افزایش راندمان صید می گردد. زیرا غرق شدن سریعتر احتمال فرار دسته ماهی های محاصره شده را کاهش می دهد. همچنین نقطه ذوب بالای 240 درجه سانتیگراد دارد؛ بنابراین کاربرد آن را در مناطق گرم، آسان می کند.

این ماده همچنین دارای مقاومت عالی در برابر اشعه ماوراء بنفش است و تنها 10 درصد از مقاومت یا استحکام پارگی قابل اعتماد خود را پس از چند سال استفاده در فضای باز، از دست می دهد. بنابراین در مصارف دریایی و صید، آن را گزینه مناسب تری می کند.

پلی الفین ها

پلی پروپیلن (PP) و پلی اتیلن (PE) اغلب در مجموع “پلی الفین” نامیده می شوند. الیاف پلی الفین پلیمرهایی با زنجیره بلند هستند که (حداقل 85 درصد وزنی) از اتیلن، پروپیلن یا سایر واحدهای الفین تشکیل شده اند. الیاف پلی الفین با ریسندگی مذاب ساخته می شوند. آنها رطوبت را جذب نمی کنند و مقاومت متوسطی در برابر تخریب UV دارند.

پلی اتیلن (PE): الیاف پلی اتیلن به این صورت تعریف می شود: «الیافی که از ماکرومولکول های خطی تشکیل شده از هیدروکربن های آلیفاتیک اشباع شده تشکیل شده اند». الیاف پلی اتیلن، که برای وسایل ماهیگیری استفاده می شود، با روشی که توسط Ziegler در اوایل دهه 1950 توسعه یافت، تولید می شوند. پلی اتیلن خطی یا پلی اتیلن با چگالی بالا دارای تبلور، دمای ذوب، سختی و استحکام کششی بالایی است. در ایران از پلی اتیلن برای ساخت طناب استفاده می شود.

پلی اتیلن (PE)

الیاف پلی اتیلن به این صورت تعریف می شود: «الیافی که از ماکرومولکول های خطی تشکیل شده از هیدروکربن های آلیفاتیک اشباع شده تشکیل شده اند». الیاف پلی اتیلن، که برای وسایل ماهیگیری استفاده می شود، با روشی که توسط Ziegler در اوایل دهه 1950 توسعه یافت، تولید می شوند. پلی اتیلن خطی یا پلی اتیلن با چگالی بالا دارای تبلور، دمای ذوب، سختی و استحکام کششی بالایی است. در ایران از پلی اتیلن برای ساخت طناب استفاده می شود.

پلی پروپیلن یا PP

پلی پروپیلن به این صورت تعریف می‌شود: «الیاف متشکل از ماکرومولکول‌های خطی تشکیل شده از واحدهای کربن آلیفاتیک اشباع شده که در آن یک اتم کربن از هر دو حامل یک گروه جانبی متیل است». در ایران PP عمدتاً برای طناب استفاده می شود.

پلی پروپیلن سبک و ارزان است. از پلی پروپیلن به دلیل مقاومت کم در برابر سایش ، بیشتر در ساخت هسته طناب استفاده می شود که توسط غلاف پلی آمید محافظت می شود اما به علت مقاومت پایین آن، برای مصارف ماهیگیری ئ دریایی مناسب نیست . پلی پروپیلن بسیار سبک وزن است ، چگالی نسبی کمی دارد و شناور است. به همین دلیل است که از آن برای ساختن طناب های لاین شناوری ویا برخی طناب های دره نوردی استفاده میشود. طناب های پلی پروپلین، استحکام در برابر پارگی پایینی دارند، بنابراین چنانچه در لاین شناوری تورهای ماهیگیری آن را به کار می برید، باید محطاط باشد که تور سنگین نباشد. زیرا استحکام در برابر پارگی آن پایین بوده و ممکن است پاره شده و صید شما از دست برود.

کولار KEVLAR یا پلی فنیلن ترفتالامید (PPTA):

یک پلیمر حاوی گروه های مولکولی آروماتیک و آمیدی یکی از مهم ترین الیاف آلی ساخته دست بشر است که تا کنون ساخته شده است. KEVLAR به دلیل ترکیب منحصر به فرد خود در بخش ماهیگیری به عنوان تور ماهیگیری، نخ ماهیگیری در ماهیگیری با چوب استفاده می شود. الیاف KEVLAR از زنجیره های مولکولی بلندی تشکیل شده است که از پلی (فنیلن ترفتالامید) تولید می شوند. زنجیرها با پیوند بین زنجیره ای قوی جهت گیری می شوند که منجر به ترکیبی منحصر به فرد از خواص می شود. نسبت قدرت به وزن کولار بالا است. بر اساس وزن، پنج برابر فولاد و ده برابر آلومینیوم استحکام دارد. دارای استحکام کششی بالا در وزن کم، کشش کم برای پارگی، چقرمگی بالا (کار تا پارگی) و پایداری ابعادی عالی است. در آب دریا، طناب های KEVLAR تا 95 درصد سبک تر از طناب های فولادی با استحکام مشابه هستند.

دایناما Dyneema پلی اتیلن با وزن مولکولی فوق العاده بالا (UHMWPE)

UHMWPE چیست ؟

نوعی پلی اولفین است که از مونومر اتیلن که با روش های مختلفی مانند قالب گیری فشرده، اکستروژن و ریسندگی ژل ، سنتز می شود. پلی اتیلن با وزن مولکولی فوق العاده بالا (UHMWPE) به عنوان ماده اولیه استفاده می شود. در پلی اتیلن معمولی، مولکول ها جهت دار نیستند و به راحتی از هم جدا می شوند. الیاف ساخته شده توسط ژل ریسی دارای درجه بالایی از جهت گیری مولکولی با استحکام کششی بسیار بالا هستند. این الیاف از زنجیره های بسیار طولانی پلی اتیلن تشکیل شده است که جهت گیری موازی بیش از 95 درصد و سطح بلورینگی تا 85 درصد را به دست می آورد. زنجیرهای بسیار طولانی معمولاً وزن مولکولی بین 3.1 تا 5.67 میلیون دارند در حالی که مولکول HDPE تنها 700 تا 1800 واحد مونومر در هر مولکول دارد.

خواص UHMWPE چیست؟

این ماده که به عنوان پلی اتیلن مدول بالا (HMPE) یا پلی اتیلن با کارایی بالا (HPPE) شناخته نیز می شود، یک ترموپلاستیک است. دارای جذب رطوبت بسیار کم، ضریب اصطکاک بسیار پایین، خود روان کننده است و در برابر سایش بسیار مقاوم است (10 برابر بیشتر از فولاد کربنی در برابر سایش مقاوم است) اما از پلی استر، سایش پایین تری دارد. این به عنوان Dyneema و Spectra تولید شده توسط دو شرکت مختلف در دسترس است. گریدهای تجاری الیاف داینما SK 60 و SK 75 به طور ویژه برای طناب، طناب، ماهیگیری و کاربردهای نساجی طراحی شده اند. از این ماده توری های ماهیگیری گره ساده، دو گره و بدون گره موجود است. مقایسه خواص UHMWPE با سایر الیاف مصنوعی در جدول 1 آورده شده است.

دایناما 15برابر قوی تر از فولاد و تا 40 درصد قوی تر از کولار است. تور های ماهیگیری برای صید ترال را می توان برای ، صید پرساینر و قفس های پرورش ماهی را می توان از UHMWPE تولید کرد.

تور های ماهیگیری نایلونی حدود 2-3 سال عمر مفید دارند، در حالی که توری UHMWPE دو تا سه برابر نایلون، عمر بیشتر تور را تضمین می‌کند. نخ های تعمیراتی و ریسمان های تور های ماهیگیری ساخته شده با الیاف داینما را می توان تا 2 برابر ضخامت (بر اساس قطر) و بر اساس وزن تا ضریب 4 کاهش داد. این به کشتی های ماهیگیری اجازه می دهد تا صید خود را تا 80 درصد با صید سریع تر افزایش دهند.

همچنین در طناب های ساخته شده از دایناما، اجازه استفاده از طناب ها با متراژ بیشتر و قطر کمتر، به صیادان امکان و استفاده آسان تر، کاهش مصرف سوخت را می دهد. علاوه بر این، به دلیل حجم کمتر تور و طناب، فضای کمتری در عرشه را اشغال می کند. در واقع برای یک وزن مشخص، می توان تورهای ماهیگیری و طناب های داینامای بزرگتر با استحکام بالاتر را می توان ساخت.

Heading #1	Heading #2	Heading #3	Heading #4
Row #1 Content #1	Row #1 Content #2	Row #1 Content #3	Row #1 Content #4
Row #2 Content #1	Row #2 Content #2	Row #2 Content #3	Row #2 Content #4
Row #3 Content #1	Row #3 Content #2	Row #3 Content #3	Row #3 Content #4

طناب های ساخته شده از UHMWPE نسبت به طناب های فولادی با همان ضخامت، مقاومت پارگی بالاتری دارند، اما تنها یک دهم وزن دارند. کاربردهای ماهیگیری این طناب های پلی اتیلن با استحکام بالا شامل خطوط شناوری و در مصارف دریایی، برای قایق های بادبانی، پهلوگیری لنج و کشتی ها می باشد. با استفاده از طناب‌های UHMWPE، می‌توان از روغن‌کاری و گریس‌کاری مکرر مورد نیاز برای طناب‌های سیمی جلوگیری کرد که باعث می‌شود عرشه تمیز و ایمن ایجاد شود و خدمه از گریس زدن مکرر طناب رها شوند. همچنین به صید تمیز و بدون آلودگی روغن و گریس کمک می کند.

مواد UHMWPE یک راه حل نهایی به عنوان یک ماده با قطر نازک اما استحکام بالا است. قطر کم این ریسمان ها و نسبت وزن / استحکام مطلوب آنها تا 40٪ کشش کمتری نسبت به سازه های الیافی معمولی ایجاد می کند. هرچند قیمت آن، به مراتب از سایر الیاف مصوعی بالاتر می باشد، اما در مجموع سایر هزینه ها و عمر بالا تر آن، باعث صرفه جویی و کارایی بالاتر صید می گردد.

کلام آخر

در این مقاله به بررسی انواع طناب های استاتیک و دایانامیک و تعارف آنها پرداختیم و عنوان شد که طناب های استاتیک و ساکن، جهت مصارف دریایی و صیادی، گزینه های مناسب تری هستند. طناب های سه لا تاب و طناب های گیس باف پلی استری، از سایر طناب های پلی آمیدی، پلی اتیلن و پلی پروپیلن، کارایی بالاتری از لحاظ سایش بالا، استحکام بالاتر و ازدیاد طول کمتر را دارا می باشند.

طناب ها از جنس دایناما، طناب های فوق العاده سبک با مقاومتی 15برابر قوی تر از فولاد و تا 40 درصد قوی تر از کولار می باشند. این طناب ها، از قیمت و کیفیت بالاتری برخوردار می باشند که گزینه های عالی در جایی که مقاومت بالا مورد نیاز است می باشند.

شما می توانید از طریق تماس با گروه فروش توربافی بلوچی، ( لینک )از مشاوره رایگان و تجربه خریدی بی نظیر بهره مند شوید.